Hệ thống hấp phụ khí VOCs trong nhà máy thực phẩm, dược phẩm
Đồng Hữu Cảnh - 29/10/2025
1. VOCs – “kẻ thù thầm lặng” trong nhà máy thực phẩm và dược phẩm
Trong quá trình sản xuất thực phẩm và dược phẩm, nhiều công đoạn sinh ra hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) như:
⏺️ Ethanol, Isopropanol, Acetone (trong khử trùng, chiết xuất, bao viên, tẩy rửa).
⏺️ Hơi dung môi, hương liệu, keo dán, dầu thực vật, hơi béo.
⏺️ Khí CO₂, aldehyde, ester, VOCs mùi hữu cơ từ nguyên liệu sinh học.
Những khí này không chỉ gây mùi khó chịu, mà còn ảnh hưởng:
⏺️ Chất lượng sản phẩm: VOCs có thể nhiễm chéo, làm biến mùi thực phẩm hoặc thuốc.
⏺️ Môi trường làm việc: khí dung môi gây kích ứng, nhức đầu, giảm an toàn lao động.
⏺️ Tiêu chuẩn khí sạch: vượt giới hạn cho phép của GMP – HACCP – ISO 14644.
👉 Vì vậy, hệ thống hấp phụ khí VOCs bằng than hoạt tính là giải pháp tối ưu được các nhà máy thực phẩm và dược phẩm lựa chọn.
2. Cấu tạo hệ thống hấp phụ khí VOCs
Hệ thống hấp phụ thường gồm 3 phần chính:
| Bộ phận | Chức năng |
|---|---|
| Buồng lọc sơ cấp (Pre-filter) | Giữ bụi mịn, hơi dầu, tạp chất trước khi khí vào lớp than. |
| Tháp hấp phụ than hoạt tính | Lõi hệ thống – hấp phụ các phân tử VOCs, mùi hữu cơ, hơi dung môi. |
| Quạt hút và ống dẫn khí | Duy trì lưu lượng và áp suất ổn định qua tháp hấp phụ. |
Ngoài ra, hệ thống có thể tích hợp cảm biến VOCs online để giám sát nồng độ khí đầu ra, giúp đảm bảo khí sạch liên tục đạt chuẩn.
3. Nguyên lý hoạt động
⏺️ Khí thải chứa VOCs được quạt hút đưa vào tháp hấp phụ.
⏺️ Dòng khí đi qua lớp than hoạt tính – bề mặt siêu xốp (1000–1500 m²/g) hấp phụ các phân tử VOCs.
⏺️ VOCs bị giữ lại trong lớp than, còn khí sạch được xả ra môi trường hoặc tuần hoàn lại nhà xưởng.
⏺️ Khi than bão hòa, hệ thống sẽ thay hoặc tái sinh than, đảm bảo hiệu suất luôn >95%.
Với vật liệu than gáo dừa hoặc than tổ ong cao cấp, hiệu suất hấp phụ VOCs có thể đạt 98–99%, đặc biệt cho khí dung môi, hơi cồn, acetone, IPA.
4. Ưu điểm vượt trội của hệ thống hấp phụ trong ngành thực phẩm – dược phẩm
| Ưu điểm | Lợi ích thực tế |
|---|---|
| Hiệu suất cao (95–99%) | Loại bỏ gần như hoàn toàn VOCs và mùi hữu cơ. |
| Không dùng hóa chất – không phát sinh nước thải | An toàn, thân thiện môi trường. |
| Vật liệu hấp phụ sạch – đạt tiêu chuẩn GMP | Không gây ô nhiễm chéo, phù hợp phòng sạch. |
| Vận hành đơn giản, bảo trì dễ dàng | Không cần năng lượng nhiệt cao. |
| Có thể tái sinh than – tiết kiệm 40% chi phí vận hành | Phù hợp vận hành liên tục 24/7. |
So với công nghệ đốt (RTO), hệ thống hấp phụ an toàn hơn – tiết kiệm hơn – dễ bảo trì hơn cho môi trường yêu cầu khí sạch như thực phẩm và dược phẩm.
5. Ứng dụng thực tế trong nhà máy
5. Ứng dụng thực tế trong nhà máy⏺️ Nhà máy thực phẩm: hấp phụ mùi dầu, hơi béo, VOCs từ chiên – sấy – ủ hương liệu.
⏺️ Nhà máy dược phẩm: xử lý hơi ethanol, acetone, isopropanol trong chiết xuất, trộn, bao viên.
⏺️ Phòng thí nghiệm, kho dung môi: xử lý khí VOCs phát tán, bảo vệ an toàn lao động.
⏺️ Nhà máy mỹ phẩm, hương liệu: hấp phụ mùi tinh dầu, dung môi hữu cơ.
Nhiều nhà máy đạt chuẩn GMP-WHO, ISO 14001 đã chuyển sang hệ thống hấp phụ than hoạt tính để đạt chuẩn khí thải và không khí sạch nội bộ.
6. Tích hợp và mở rộng hệ thống hấp phụ
Để đạt hiệu suất cao và vận hành tiết kiệm, hệ thống hấp phụ thường kết hợp:
⏺️ Tháp hấp thụ NaOH/NaOCl → xử lý sơ khí axit, khói, hơi nước.
⏺️ Bộ lọc Demister → tách sương, bảo vệ lớp than hoạt tính.
⏺️ ESP hoặc Cyclone → tách bụi mịn trước khi hấp phụ.
⏺️ Bộ tái sinh than hoạt tính tự động → kéo dài tuổi thọ vật liệu.
⏺️ Cảm biến VOCs và lưu lượng khí → giám sát liên tục, cảnh báo bão hòa.
7. Tiêu chuẩn khí sạch & kiểm soát chất lượng
⏺️ Nồng độ VOCs đầu ra < 50 mg/Nm³ (theo QCVN 19:2009/BTNMT).
⏺️ Đáp ứng tiêu chuẩn phòng sạch ISO 14644, EU-GMP, WHO-GMP.
⏺️ Không phát sinh mùi hoặc khí thứ cấp.
⏺️ Giám sát tự động và lưu dữ liệu vận hành.
8. Kết luận
Hệ thống hấp phụ khí VOCs là giải pháp toàn diện và bền vững để kiểm soát khí thải, mùi và hơi dung môi trong nhà máy thực phẩm – dược phẩm.
Công nghệ này mang lại:
⏺️ Khí sạch đạt chuẩn GMP.
⏺️ Không ô nhiễm chéo – không ảnh hưởng chất lượng sản phẩm.
⏺️ Tiết kiệm năng lượng – vận hành an toàn – thân thiện môi trường.
Đây là xu hướng xử lý khí sạch thế hệ mới, giúp nhà máy đạt chuẩn xanh, sạch và bền vững theo định hướng ESG 2025.
VIẾT BÌNH LUẬN CỦA BẠN: