Phân biệt tháp hấp thụ và tháp hấp phụ – tránh nhầm lẫn khái niệm.

Đồng Hữu Cảnh - 06/09/2025

1. Giới thiệu

Trong các ngành công nghiệp như nhiệt điện, xi mạ, dệt nhuộm, hóa chất, sơn – in ấn, xử lý khí thải là yêu cầu bắt buộc để đáp ứng quy chuẩn môi trường. Hai công nghệ phổ biến nhất là:

⏺️ Tháp hấp thụ (Absorption Tower)

⏺️ Tháp hấp phụ (Adsorption Tower)

Tên gọi khá giống nhau, khiến nhiều kỹ sư và doanh nghiệp dễ nhầm lẫn. Thực tế, đây là hai quá trình hoàn toàn khác nhau về cơ chế, vật liệu và ứng dụng. Việc hiểu rõ sẽ giúp doanh nghiệp chọn đúng giải pháp, tối ưu chi phí và hiệu quả xử lý.

2. Nguyên lý khoa học

2.1. Tháp hấp thụ (Absorption)

⏺️ Nguyên lý: Dùng dung dịch lỏng để hòa tan hoặc phản ứng hóa học với khí thải.

⏺️ Ví dụ: SO₂ + NaOH → Na₂SO₃ (khí SO₂ bị giữ lại trong dung dịch kiềm).

⏺️ Cơ chế: Khí ô nhiễm “chìm” vào pha lỏng → chuyển thành hợp chất ít độc hại.


2.2. Tháp hấp phụ (Adsorption)

⏺️ Nguyên lý: Dùng vật liệu rắn có diện tích bề mặt lớn (than hoạt tính, silica gel, zeolite) để giữ phân tử khí.

⏺️ Cơ chế: Các phân tử khí bám dính trên bề mặt rắn bằng lực Van der Waals hoặc liên kết hóa học yếu.

⏺️ Đặc trưng: Quá trình bề mặt, không hòa tan mà giữ chặt trên vật liệu.


3. Cấu tạo cơ bản

Tháp hấp thụ

⏺️ Vỏ tháp: thường làm từ nhựa PP, PVC, FRP hoặc inox chống ăn mòn.

⏺️ Bên trong: có lớp đệm (packing) như đệm cầu, đệm vòng Raschig, đệm Pall ring.

⏺️ Dung dịch hấp thụ: NaOH, H₂SO₄ loãng, nước, dung dịch tẩy rửa.

⏺️ Nguyên lý vận hành: Khí đi từ dưới lên, dung dịch phun từ trên xuống → tiếp xúc ngược chiều để tối ưu hấp thụ.

Tháp hấp phụ

⏺️ Vỏ tháp: thường bằng thép sơn tĩnh điện, inox hoặc composite.

⏺️ Bên trong: chứa vật liệu hấp phụ (than hoạt tính hạt, tổ ong, hoặc hạt zeolite).

⏺️ Nguyên lý vận hành: Khí đi qua lớp than hoạt tính → chất ô nhiễm bám dính lên bề mặt than.

⏺️ Tái sinh: Khi vật liệu bão hòa, có thể tái sinh bằng nhiệt, hơi nước hoặc hóa chất.

4. Bảng so sánh chi tiết

Tiêu chí Tháp hấp thụ (Absorption) Tháp hấp phụ (Adsorption)
Nguyên lý Hòa tan/ phản ứng khí trong dung dịch Khí bám dính trên bề mặt vật liệu rắn
Vật liệu xử lý Dung dịch NaOH, H₂SO₄, nước Than hoạt tính, silica gel, zeolite
Hiệu quả xử lý Khí axit (SO₂, HCl, HF), NH₃, NOx VOCs, dung môi hữu cơ, mùi hôi
Nhiệt độ khí thải 30–80°C (cần làm mát nếu quá nóng) Thích hợp khí khô, ≤ 60°C
Chi phí đầu tư Trung bình Cao (vật liệu hấp phụ đắt)
Chi phí vận hành Tốn dung dịch, cần thay định kỳ Tốn chi phí thay/tái sinh than
Tuổi thọ vật liệu 6–12 tháng (dung dịch) 6–18 tháng (than hoạt tính)
Ứng dụng điển hình Lò hơi, xi mạ, dệt nhuộm, luyện kim Xưởng sơn, in ấn, hóa dầu, dược phẩm

5. Ứng dụng thực tế

Tháp hấp thụ:

⏺️ Xử lý khí SO₂, NOx từ lò hơi, lò đốt than, dầu FO.

⏺️ Xử lý hơi HCl, HF trong ngành xi mạ, tẩy rửa kim loại.

⏺️ Loại bỏ khí NH₃ từ sản xuất phân bón, hóa chất.

Tháp hấp phụ:

⏺️ Hấp phụ VOC, dung môi hữu cơ trong ngành sơn, in ấn, bao bì.

⏺️ Khử mùi hôi trong dược phẩm, mỹ phẩm, chế biến thực phẩm.

⏺️ Ứng dụng trong xưởng nhựa, cao su, hóa dầu để kiểm soát khí hữu cơ bay hơi.

6. Ưu – nhược điểm tổng quan

Tháp hấp thụ

⏺️ Ưu điểm: xử lý khí axit/kiềm rất tốt, chi phí đầu tư hợp lý, vận hành đơn giản.

⏺️ Nhược điểm: phát sinh nước thải hóa chất, cần xử lý tiếp, không hiệu quả với VOCs.

Tháp hấp phụ

⏺️ Ưu điểm: xử lý mùi, VOCs, dung môi hiệu quả >90%, không tạo nước thải thứ cấp.

⏺️ Nhược điểm: chi phí cao, than hoạt tính cần thay/tái sinh định kỳ, hiệu suất giảm với khí ẩm hoặc nhiệt cao.

7. Kết luận – Cách chọn đúng công nghệ

⏺️ Nếu khí thải chứa SO₂, HCl, NH₃, HF… → chọn tháp hấp thụ.

⏺️ Nếu khí thải chứa VOCs, dung môi hữu cơ, mùi khó chịu → chọn tháp hấp phụ than hoạt tính.

⏺️ Trường hợp khí thải phức tạp: có thể kết hợp hấp thụ + hấp phụ để đạt hiệu quả xử lý toàn diện.

👉 Việc phân biệt chính xác hấp thụ và hấp phụ giúp doanh nghiệp đầu tư đúng giải pháp, tiết kiệm chi phí và đáp ứng tiêu chuẩn môi trường quốc gia (QCVN).

Bạn đang phân vân lựa chọn tháp hấp thụ hay tháp hấp phụ cho nhà máy của mình?
Hãy để IPF Việt Nam tư vấn và thiết kế giải pháp phù hợp nhất.Website: www.ipf-vn.com
Địa chỉ : Ngãi Cầu - An Khánh- Hà Nội
Hotline: 0975.360.629

VIẾT BÌNH LUẬN CỦA BẠN: