Tháp hấp phụ than hoạt tính – Giải pháp xử lý khí độc, mùi hôi hiệu quả trong công nghiệp
Đồng Hữu Cảnh - 04/06/2025
1. Tổng quan về tháp hấp phụ than hoạt tính
Tháp hấp phụ than hoạt tính là thiết bị dùng để loại bỏ các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs), khí độc, khí mùi như NH₃, H₂S, SO₂ trong khí thải công nghiệp. Thiết bị hoạt động dựa trên cơ chế hấp phụ vật lý, trong đó khí ô nhiễm được giữ lại trên bề mặt lỗ xốp của hạt than hoạt tính khi dòng khí đi qua.
Đây là giải pháp hiệu quả, không tạo nước thải, phù hợp với nhiều ngành nghề như sản xuất sơn, in ấn, thực phẩm, hóa chất, xử lý nước thải...
2. Cấu tạo chi tiết của tháp hấp phụ than hoạt tính
Một tháp hấp phụ điển hình sẽ bao gồm các bộ phận sau:
2.1. Thân tháp
Thiết kế hình trụ đứng hoặc dạng hộp vuông tùy vào không gian lắp đặt.
Chất liệu:
FRP (composite), nhựa PP: dùng trong môi trường ăn mòn cao.
Thép sơn epoxy hoặc inox 304/316: dùng cho khí không ăn mòn mạnh.
Kích thước tháp phụ thuộc vào lưu lượng khí cần xử lý (từ vài trăm đến hàng chục ngàn m³/h).
2.2. Lớp than hoạt tính
Là thành phần quan trọng nhất, thường được bố trí dày từ 300mm đến 1000mm.
Sử dụng than gáo dừa hoạt tính dạng viên hoặc dạng hạt với diện tích bề mặt lớn (>900 m²/g), khả năng giữ khí tốt, độ bền cao.
Có thể dùng 2 tầng hấp phụ để tăng hiệu quả xử lý và kéo dài thời gian thay thế.
2.3. Tấm lưới đỡ và lớp đệm
Bên dưới lớp than là lưới inox hoặc lưới nhựa chịu lực, ngăn than bị rơi xuống đáy tháp.
Có thể thêm lớp sỏi đệm hoặc lớp vật liệu lọc bụi sơ cấp để bảo vệ lớp than.
2.4. Cửa nạp khí, xả khí và cửa tiếp than
Khí thải được đưa vào từ đáy hoặc bên thân, sau đó đi qua lớp than và ra ngoài.
Cửa nạp và xả có thể lắp thêm đồng hồ áp suất chênh lệch để phát hiện tắc nghẽn.
Cửa tiếp than thiết kế dạng cửa mở hoặc nắp vặn, dễ bảo trì.
3. Nguyên lý hoạt động của tháp hấp phụ than hoạt tính
Tháp hoạt động theo nguyên lý hấp phụ vật lý và một phần hấp phụ hóa học:
Khí thải ô nhiễm được quạt hút cưỡng bức đưa vào tháp.
Dòng khí tiếp xúc với lớp than hoạt tính có hàng triệu lỗ xốp nhỏ trên bề mặt.
Phân tử khí độc, VOCs, H₂S, NH₃… bị giữ lại trên bề mặt than nhờ liên kết Van der Waals hoặc tương tác hóa học nhẹ.
Khí sạch được đưa ra ngoài, tiếp tục thoát lên ống khói hoặc đưa về hệ thống xử lý khác nếu cần.
Khi lớp than đạt đến điểm bão hòa, hiệu suất xử lý sẽ giảm dần → cần thay mới hoặc tái sinh than định kỳ.
4. Ứng dụng phổ biến của tháp hấp phụ than hoạt tính
Tháp hấp phụ được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nhờ khả năng xử lý khí mùi, khí độc hiệu quả:
4.1. Ngành sơn, mực in, sản xuất bao bì
Xử lý VOCs từ dung môi hữu cơ: toluen, xylene, ethyl acetate...
4.2. Ngành xử lý nước thải, chăn nuôi
Xử lý khí NH₃, H₂S sinh ra từ bể thu gom, bể kỵ khí hoặc phân hủy hữu cơ.
4.3. Ngành hóa chất, mỹ phẩm, cao su
Loại bỏ khí độc hoặc mùi khó chịu phát sinh trong quá trình sản xuất.
4.4. Phòng thí nghiệm, lò đốt rác
Khử mùi và hơi hóa chất trước khi thải ra môi trường.
5. Ưu điểm vượt trội của tháp hấp phụ than hoạt tính
| Ưu điểm | Mô tả |
|---|---|
| Hiệu quả cao | Loại bỏ tới 90–98% VOCs, khí mùi |
| Không phát sinh nước thải | Phù hợp nơi hạn chế nước thải thứ cấp |
| Vận hành đơn giản | Không cần hóa chất, dễ bảo trì |
| An toàn | Không phản ứng nguy hiểm khi xử lý |
| Dễ kết hợp | Có thể lắp sau hệ hấp thụ, lọc bụi hoặc biofilter |
6. Một số lưu ý khi thiết kế và vận hành
✔️ Bảo vệ lớp than
Lắp lọc bụi sơ cấp và lọc ẩm để ngăn than bị tắc do bụi và hơi nước.
Giữ nhiệt độ khí thải dưới 50°C để tránh làm suy giảm khả năng hấp phụ.
✔️ Theo dõi hiệu suất hấp phụ
Dùng cảm biến mùi hoặc đo nồng độ đầu ra định kỳ.
Gắn đồng hồ đo áp suất chênh lệch → khi tăng bất thường chứng tỏ lớp than bị bít.
✔️ Thay thế hoặc tái sinh than
Tùy loại khí và nồng độ, thời gian thay từ 3–12 tháng/lần.
Có thể tái sinh bằng cách sấy nhiệt hoặc dùng lò hấp phụ chuyên dụng (áp dụng cho VOCs dễ bay hơi).
7. So sánh tháp hấp phụ và tháp hấp thụ
| Tiêu chí | Tháp hấp phụ | Tháp hấp thụ |
|---|---|---|
| Chất hấp phụ | Than hoạt tính | Dung dịch hóa học (NaOH, H₂SO₄...) |
| Xử lý | VOCs, mùi, khí nhẹ | Khí axit, kiềm mạnh (SO₂, NH₃...) |
| Nước thải | Không có | Có, cần xử lý tiếp |
| Dễ vận hành | ✔️ | Phức tạp hơn |
| Chi phí thay vật liệu | Tùy loại than | Thấp hơn (chỉ thay dung dịch) |
8. Kết luận
Tháp hấp phụ than hoạt tính là lựa chọn lý tưởng để xử lý mùi hôi, khí VOCs và các loại khí độc nhẹ trong môi trường công nghiệp hiện đại. Thiết bị này giúp doanh nghiệp đáp ứng quy chuẩn khí thải, bảo vệ sức khỏe lao động, đồng thời giảm chi phí xử lý lâu dài.
📞 Bạn cần tư vấn thiết kế, tính toán lưu lượng và chọn loại than phù hợp?
Liên hệ Công ty cổ phần sản xuất và thương mại kỹ thuật IPF Việt Nam để được hỗ trợ chuyên sâu và giải pháp xử lý khí hiệu quả, tiết kiệm nhất.
Hotline : 0975.360.629
Địa Chỉ : Ngãi Cầu - An Khánh - Hà Nội
VIẾT BÌNH LUẬN CỦA BẠN: